Materiał, z jakiego wybudujemy dom ma duży wpływ na późniejsze koszty jego utrzymania, komfort mieszkańców, ale zbyt często zapominamy, że również zdrowie. Ten ostatni aspekt nabiera coraz większego znaczenia z uwagi na zwiększającą się ilość czasu, jaki spędzamy w zamkniętych pomieszczeniach. Budynki powinny nie tylko chronić przed warunkami zewnętrznymi, ale zapewniać środowisko sprzyjające do życia. Warto więc postawić na materiały drewnopochodne. Wbudowane w ściany i dach budynku zachowują najlepsze cechy naturalnego surowca.
Transformacja budownictwa w kierunku mniejszej emisyjności i ograniczenia zapotrzebowania na energię wymaga bardziej zrównoważonych technologii i materiałów budowlanych. Jednak to nie tylko zagrożenia klimatyczne powinny być priorytetem wytyczającym kierunek najpilniejszych zmian. Współczesne społeczeństwo spędza już nawet 90 proc. czasu w zamkniętych pomieszczeniach, co musi skłaniać do budowania nie tylko energooszczędnie, ale przede wszystkim zdrowo. Tymczasem, publikowane dane są alarmujące. Nawet co czwarty Europejczyk mieszka w budynku, w którym jakość powietrza nie spełnia norm, a jednym z powodów takiego stanu jest sposób, w jaki budujemy oraz materiały, których do tego używamy.
Zdrowe budynki, to zdrowsi mieszkańcy
Budynki, w których mieszkamy, pracujemy lub uczymy się, codziennie wpływają na nasze organizmy. Przebywanie w miejscach o złym klimacie może pogarszać naszą produktywność i samopoczucie, a nawet skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi, począwszy od chorób układu oddechowego, alergii, bólów głowy, przez problemy ze zdrowiem psychicznym, aż do chorób układu krążenia. Odpowiedzialne są za to między innymi substancje toksyczne, szkodliwe nawet w niskich dawkach, które zawierają niektóre materiały budowlane. Dlatego budynki powinny nie tylko zapewniać miejsca do życia i pracy, ale wspierać zdrowie użytkowników. Wymaga to bardziej świadomego wyboru przyjaznych materiałów budowlanych.
– Koszty zdrowotne dla społeczeństwa i wynikające z nich nakłady finansowe na służbę zdrowia, powinny skłaniać do budowania w sposób zrównoważony i z większą korzyścią dla zdrowia – mówi Michał Komorowski, menadżer działu wsparcia technicznego w firmie STEICO, produkującej naturalne materiały konstrukcyjne i termoizolacyjne z drewna. – Deficyt zasobów mieszkaniowych, zoptymalizowane kosztowo i czasowo procesy budowlane oraz aspekty zdrowotne pogodzimy budując z drewna, które można prefabrykować, aby zwiększyć wydajność inwestycji, ma doskonałe parametry cieplne i udowodniony naukowo korzystny wpływ na zdrowie.
Sprzymierzeniec w walce z wilgocią
Drewno jest naturalnym i podlegającym regeneracji surowcem, który rośnie bez użycia energii. Nie musimy go produkować w procesach przyczyniających się do degradacji środowiska, a jedynie przetwarzamy na potrzeby nowoczesnych technologii budowlanych. Wbudowane w ściany i dachy naszych domów nadal magazynuje CO2, przyczyniając się do wspierania długoterminowych celów klimatycznych. Oprócz tego ma jeszcze jedną przewagę nad materiałami przemysłowymi – jest naturalne i zdrowe.
Wykorzystanie drewna w budownictwie i aranżacji wnętrz w dużym stopniu przyczynia się do dobrego samopoczucia. Wynika to nie tylko z faktu, że ludzie uważają drewniane powierzchnie za bardziej przytulne i uspokajające. W domach z drewna naturalnie występuje odpowiednia wilgotność powietrza i nasycenie tlenem. Drewno ma zdolność do regulowania poziomu wilgotności. Kiedy na zewnątrz jest sucho, oddaje wilgoć. Mikroklimat panujący w domach z drewna jest optymalny dla człowieka, a jednocześnie ogranicza ryzyko rozwoju szkodliwych mikroorganizmów jak pleśń czy grzyby, które przyczyniają się do powstawania schorzeń układu oddechowego.
Mniej drobnoustrojów w powietrzu
Drewno poprawia klimat w pomieszczeniach ze względu na jego zdolność do adsorpcji i absorpcji, co można wykorzystać w walce z zarazkami. Powierzchnie drewniane wykazują działanie przeciwdrobnoustrojowe. Takie wnioski wysnuto na podstawie wyników badań prowadzonych przez Instytut Zapobiegania Infekcjom i Higieny Szpitalnej z Uniwersyteckiego Centrum Medycznego we Fryburgu. Okazało się, że zarazki typowe dla szpitali giną szybciej na drewnie sosnowym niż na powierzchniach wykonanych z polietylenu i melaminy. Próbki testowe z drewna wykazały lepszą od powierzchni plastikowych redukcję zarazków w ciągu 24 godzin, a po tym czasie ich liczba spadła jeszcze bardziej.
Do podobnych wniosków doszli naukowcy ze Słowackiego Uniwersytetu Technicznego w Bratysławie. Lobby i poczekalnie Narodowego Instytutu Onkologii w Bratysławie wyposażyli w elementy z nieobrobionego litego drewna sosnowego i modrzewiowego. Pomiary trzy tygodnie i cztery miesiące po przebudowie wnętrza pokazały, że liczba mikroorganizmów zmniejszyła się zarówno na powierzchniach drewnianych, jak i w powietrzu w pomieszczeniu w porównaniu do stanu sprzed wyposażenia go w elementy drewniane.
Namiastka lasu w każdej ścianie
Zarówno drzewa, jak i pozyskiwane z nich drewno mają uspokajający wpływ na ludzi i przyczyniają się do dobrego nastroju. Dlatego zastosowanie drewna w konstrukcjach oraz wnętrzach budynków zapewnia korzyści fizyczne oraz psychiczne, podobne do efektu spędzania czasu wśród drzew, co zwiększa dobrostan człowieka. Badania naukowe przeprowadzone w Japonii potwierdziły, że kontakt ze środowiskiem leśnym zmniejsza odczuwanie stresu, zwiększa odporność i dobre samopoczucie. Zapoczątkowały w 1982 roku krajowy program zdrowotny mający na celu zmniejszenie poziomu stresu populacji, czyli terapię lasem, znaną również pod nazwą „kąpiel” leśna. Obecny styl życia, skoncentrowanego wokół dużych ośrodków miejskich, nie zawsze pozwala na regularne spacery w lesie. Produkując materiały budowlane i termoizolacyjne z drewna, możemy przenieść naturę do własnych domów.
– Warto podkreślić, że do produkcji materiałów konstrukcyjnych i termoizolacyjnych STEICO stosowany jest wyłącznie naturalny surowiec, do którego nie są dodawane żadne substancje szkodliwe, takie jak metale ciężkie czy składniki niebezpieczne dla zdrowia – podkreśla Michał Komorowski. – Ponieważ razem tworzą zintegrowany system budowlany, cała zewnętrzna bryła budynku może być wykonana z materiałów, które mają korzystny wpływ na nasz organizm.
Zdrowiej w ciepłym domu
Ponadto, drewno zapewnia doskonałą izolację termiczną. Wytwarzane z niego materiały termoizolacyjne mają dużo większe ciepło właściwe niż stal czy beton, dlatego potrafią skumulować więcej energii, będąc w takiej samej temperaturze otoczenia. Potrzebują mniej energii, aby utrzymać temperaturę na optymalnym poziomie, a nasze odczuwanie temperaturowe pozostaje w stanie równowagi.
Nasze samopoczucie zależy w dużym stopniu od komfortu temperaturowego, a ten jest optymalny w pomieszczeniach z temperaturą od 18° C do 21° C oraz wilgotności od 40 do 70%. Z powodu nieskutecznej termoizolacji, zabezpieczającej przed warunkami atmosferycznymi, zimą niedostatki ciepła trzeba rekompensować większą pracę urządzeń grzewczych a latem chłodzących, co z kolei wraz z rosnącymi kosztami, wysusza powietrze w pomieszczeniach, pogarszając jakość powietrza, którym oddychają mieszkańcy.
W budynku zaizolowanym włóknami drzewnymi, w postaci sprężystych mat lub luźnych włókien do nadmuchu, łatwiej jest utrzymać komfort cieplny. To zasługa naturalnych właściwości cieplnych drewna. Popularne maty termoizolacyjne z włókien drzewnych STEICOflex 036 mają bardzo niski współczynnik przewodzenia ciepła lambda 0,036, dużą gęstość – 50 kg na m3 i bardzo wysokie ciepło właściwe – 2100 dżuli. W akumulowaniu ciepła zbliżone są do solidnego, masywnego drewna. Doskonale chronią budynek przed niekontrolowaną ucieczką wytworzonego wewnątrz ciepła i zabezpieczają przestrzeń mieszkalną od wpływów zewnętrznego otoczenia.
– Niezdrowe budynki to powszechny problem, który może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia. Dlatego podejmując liczne działania wspierające zdrowie publiczne, nie możemy zaniedbywać jednego z kluczowych determinantów, czyli budynków, w których codziennie przebywamy. Budowanie i izolowanie z drewna to prosty, a jednocześnie bardzo efektywny sposób, dzięki któremu możemy wyeliminować niekorzystny wpływ budynków na nasze otoczenie i zdrowie – podsumowuje Michał Komorowski.